Bir insanın yapmakla sorumluğu olduğu görev veya durumu daha sonra yapmak adına ileriye atmasına erteleme denmektedir. Bu erteleme durumu bilinçli şekilde yapılmaktadır. Öğrencilik hayatında ödevler, sınavlar, sunumlar ve sözlüler gibi birden çok sorumluluk vardır. Bu sorumlulukların fazlalığı okuldan okula ve eğitim düzeylerine göre farklılık göstermekte olsa da ödevsiz, sınavsız ve sunumsuz bir öğrenim yoktur. Öğrenciler bütün bu sorumlulukları yerine getirmek durumundadır. Eğitim hayatında verilen sorumlulukları ve görevleri erteleme durumuna ise akademik erteleme denir.
Akademik ertelemenin iki faktörü bulunmaktadır. Bunlar kaçınma ertelemesi ve uyarılma ertelemesidir.
Kaçınma ertelemesinde kişi başarısız olmaktan korktuğu için görevleri erteler ve doğacak olası başarısızlıklardan kaçınır.
Uyarılma ertelemesinde ise kişiler verilen görevleri sıkıcı ve itici buldukları için görevi son dakikaya kadar erteleyerek heyecan yaratmaya çalışırlar.
Akademik Erteleme Davranışı Neden Olur?
Başarısızlık korkusu
Görevden kaçma
Motivasyon eksikliği
Zamanı yönetmede zorluk
Mutsuzluk
Özgüven eksikliği
Başarıyla ilgili mantıksız inançlar
Kaygılar
Özsaygı eksikliği
Olumsuz değerlendirilme korkusu
Kendini fazla eleştirme durumu
Performans anksiyetesi
Tembellik
Disiplinsizlik
Sorumluluk almak istememek gibi sebepler yüzünden akademik erteleme gerçekleşebilir. Akademik erteleme davranışı her insan için farklı bir sebep ile gerçekleşmektedir. Bu yüzden akademik ertelemenin tek bir sebebi yoktur.
Akademik Erteleme Davranışının Sonucunda Ne Olur?
Akademik erteleme durumu sonrasında öğrencilerin akademik yaşamında sıkıntılar oluşur. Oluşabilecek en ufak sıkıntı öğrencinin yeterince hazırlanamaması ve düzgün bir görev çıkaramamasıdır. Fakat ileri aşamalarda öğrenciler sınıfta kalma, sınavda başarısız olma, ders tekrarı, düşük notlar gibi sonuçlar ile karşılaşarak eğitim hayatlarını tehlikeye sokarlar. Bu olayların sonunda kişi özsaygısını, özgüvenini ve başarılı olduğu hissini yitirir ve bu durum psikolojik problemlere yol açabilir.
Akademik Ertelemeden Nasıl Kurtulabiliriz?
Öncelikle verilen görevlerin bir süresi olduğunu unutmamak gerekir. Bu yüzden zaman ayarlaması konusunda çalışmak ve zaman ayarlaması yapmayı bilmek gerekmektedir. Verilen görevleri birinci sırada tutmak erteleme davranışını azaltmaya yardımcı olabilir. Bu yüzden başka görevler varsa önem sıralamasının iyi yapılması gerekmektedir. Erteleme davranışının kazanç ve kayıplarını düşünmek erteleme davranışını azaltmaya yardımcı olabilir. Erteleme anında kazanılan küçük rahatlamalar ileride çok daha büyük sıkıntılara yol açabilmektedir. Görevler konusunda kendini motive etmeye çalışmak da erteleme davranışını engellemekte işe yarayabilmektedir. Akademik erteleme davranışı çok ise, notların düşüşü gibi belirli sıkıntılar başladıysa ve kişi başarısız olduğuna inanmaya başladıysa bir uzmana danışmak gerekmektedir. Akademik erteleme davranışının insanların özgüven, özsaygı ve başarısızlık hissi gibi düşüncelerini etkilemesi durumu akademik ertelemeyi ciddi bir sorun haline getirmektedir. Bu yüzden akademik erteleme sorununda psikolog yardımı almak oldukça önemlidir.
Uzman Klinik Psikolog Tilbe Çankaya
Guzey, M. (2007). Akademik Erteleme: Bir Öğrenci Klasiği, Türk Psikoloji Bülteni, 13:41-84.
Odacı, H., Çelik, Ç. (2015). Akademik Erteleme Davranışının Bazı Kişisel ve Psikolojik Değişkenlere Göre Açıklanması, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(3):31-47.v
Comments