Psikolojik iyi oluş kişinin olumsuzluklarla karşılaştığında bu durumlara uyum sağlaması ve olumsuzluklarla başa çıkmak için savaşması anlamına gelmektedir. Psikolojik iyi oluş halindeki kişiler hayatlarından memnun ve sosyal ilişkilerinde başarılı kişilerdir. Bu kişiler sosyal hayatlarında başarılı, yaşamlarının bir amacı olduğunu hisseden, başkalarıyla yakın ilişki kurabilen, kolay kabullenilen ve takdir alan kişilerdir.
Psikolojik iyi oluşu geliştirmek aynı zamanda hayattaki problemleri daha kolay çözebilmek anlamına gelmektedir. Bu terim sadece iyi olma durumu ile bağdaştırılmamalıdır. Coral D. Ryff psikolojik iyi oluş kavramını geniş bir çerçevede sunabilmek için araştırmalar yapmış ve sonucunda altı farklı kavramı öne sürmüştür. Bunlar; öz kabul, diğerleriyle olumlu ilişkiler, özerklik, çevre hakimiyeti, yaşam amacı ve bireysel gelişimdir.
Öz Kabul: Kişinin kendini bilmesi ve kabul etmesi anlamını taşıyan bu terim kendini gerçekleştirme sürecinde önemli bir rol oynar. Öz kabul kişinin hataları ile kendini kabul etmesini ve kendine iyi ve kötü yönleriyle birlikte saygı duymasını kapsar.
Diğerleriyle Olumlu İlişkiler: Bu terim ise kişinin çevresindeki insanlarla olumlu, kabul gören, anlayışlı, güvenli ve içten bir ilişki kurması anlamına gelmektedir. Diğer insanlarla olumlu ilişkilerin sürdürülebilmesi için kişinin empatik ve şefkatli yaklaşması gerekirken sorumluluk bilincinin de olması gerekmektedir.
Özerklik: Kişinin düşünce ve davranışlarında sadece kendi etkisi olması ve diğer insanların kontrolünün olmaması anlamını taşıyan bu terimin altında seçimlerin yalnızca kendi tarafından belirlenmesi yatmaktadır. Özerklik bizim toplumumuzda oldukça az görülen ve batı toplumlarında daha yaygın olan bir kavramdır. Özerk kişilerde sosyal korkular, normlara ve geleneklere körü körüne bağlılık görülmez.
Çevre Hakimiyeti: Bu terim ise kişinin şartlarına uygun bir çevre seçme yeteneği anlamına gelmektedir. Bireyin kişisel ve ruhsal durumuna uygun çevre seçmesi ve biçimlendirmesi ruhsal sağlığın önemli parçalarından biridir.
Yaşam Amacı: Kişinin yaşamını önemli ve anlamlı bulması anlamına gelmektedir. Yaşam amacı için kişinin hayatında bir yön duygusu hissetmesi ve hedefinin olması oldukça önemlidir.
Bireysel Gelişim: Kişi olarak gelişimi devam ettirme sürecine bireysel gelişim denmektedir. Kişi hayatının her alanında bir çok konuda kendini geliştirme amacı taşır ve buna yönelik adımlar atar. Bu aynı zamanda kişinin büyümesi anlamına da gelmektedir.
Kısaca psikolojik iyi oluş kişinin kendiyle ilgili zayıf yönlerini kabul etmesi ve bu zayıf yönlerle karşısına çıkan zorluklarla baş etmeye çalışmasını, diğer insanlarla ilişkilerini güçlü ve olumlu tutmasını, bireysel gelişime önem vermesini ve özerk hissetmesini kapsar. Bütün bu özelliklerin birleşimi kişinin karşısına çıkan zorluklarla daha kolay baş etmesini sağlar ve sağlam bir tutum sergilemesine sebep olur.
Psk. Tilbe Çankaya
Kaynakça:
Değirmenci, G.,(2020). Sosyal Medya Kullanan Kadınlarda Sosyal Görünüş Kaygısı ile Psikolojik İyi Oluş İlişkisinin İncelenmesi, Okan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı, İstanbul.
Gönener A, Öztürk A, Yılmaz O. “Kocaeli Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin Mental (Psikolojik) Iyi Olma Düzeylerinin Mutluluk Düzeylerine Etkisi”, Sportif Bakış: Spor Ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 2007, 4(1):44-55.
Ryff CD. “Happiness Is Everthing, Or Is It? Explorations On The Meaning Of Psychological Well-Being”, Journal Of Personality And Social Psychology, 1989,57(6):1069-1081.