Sattvik beslenme sirkadiyen ritmimizle ahenk oluşturan bir zaman dilimine sahip. Gün ışığında yemek yeme üzerine kurulu. Ayurvedik beslenmede agni (ateş) enerjisini verimli kullanmak adına güneşin en tepede olduğu zaman yani öğle vakti en yoğun öğünün yapılması gerekir. Ay döngüsünde bu yüzden öğlene kadar tüm besinlerin tüketilmesi ve alınan enerjinin günün geri kalanında kullanılması tavsiye edilir.
28 gün boyunca sabah-öğle beslenme şeklinde alınması gereken kalori kısılmamalıdır. Öğlen güçlü bir öğün tüketilmelidir ki metabolizma güçlü ve sağlıklı çalışabilsin. Bu detoksta amacın kalori azaltmak olmadığını hatırlayın. Öğlen günlük ihtiyaçlarınızı karşılayacak kadar iyi beslendiğinizde mental ve fiziksel sağlığınız çok daha iyi olacak ve yaptığınız her pratik de daha verimli geçecektir.
Bu süreçte bir nevi oruç yapıldığını söyleyebiliriz. 12-16 saat arasında bir açlık söz konusudur. Bu da bizim kan parametrelerimizin çok daha sağlıklı işlemesini sağlar. Uzun süreli açlık ile leptin hormon salgısı dengelenir ve gerçek açlığı tanır hale geliriz.
İnsülin değerleri, tansiyon ve kolestrol üzerinde dengeleyici etkiye sahip İştah kontrolü ile, insülin seviyesi, kolesterol ve tansiyon değerleri dengelenerek daha sağlıklı seviyeye gelir. Ancak uzun süreli açlığı; alınması gereken besin değerleri ile doldurmanın önemli olduğunu unutmamak gerekir.
Günlük yaşantısında mesleki durumlarından veya sağlık koşullarından dolayı kimileri için öğleden sonraları yemek yememek uygun olmayabilir. Bu kişilerin ihtiyaçlarına göre beslenme şekillerini düzenlemelerinde fayda vardır.
Ay döngüsü serisi bittikten sonra bir kısmımız sattvik beslenmeye devam edecek, bir kısmımızsa eski beslenme sistemine geri dönecektir. Eğer eski beslenme sisteminize geri dönüyorsanız bu geri dönüş esnasında çekinmeden eski beslenme düzeninizdeki besinleri tüketebilirsiniz. Aksi takdirde yani sattvik beslenmeyle normal düzene geçiş arasında bir beslenme sistemi uygulandığında bağırsak floranız zarar görebilir. İki sistemin birbirine karıştırılmaması gerekir. Sattvik beslenmenin işleyişi farklı, normal beslenmenizin ise farklıdır. Dolayısıyla eski beslenme sisteminize geri dönüyorsanız bunu sattvik beslenmenin dinamikleriyle karıştmamanız gerektiğini unutmamalısınız. Senenin belli dönemlerinde yeniden sattvik beslenme sistemini uygulayarak bedeninizi arındırabilirsiniz.
Sattvik beslenmede protein kaynağı olarak baklagillerin bol bol tüketilmesi sağlıklı bir bağırsak ve iskelet kas sistemi için çok mühimdir.
Sattvik bir şekilde elde edilmiş köy sütü (yani buzağıdan arta kalan sağılmış çiğ süt) ve bundan üretilen fermente olmayan peynir, tereyağ ve bu tereyağdan üretilen ghee dışında hiçbir hayvansal gıda sattvik beslenme içerisinde yer almaz. (kırmızı ve beyaz et, balık, yumurta, fermente peynirler, yoğurt, süt tozu ve bu besinleri içeren tüm gıdalar) Günümüzde şehir hayatında Sattvik süte ulaşmak pek mümkün olmadığından bunların yerine bitkisel temelli sütleri tercih etmek çok daha kolaydır.
Aynı zamanda mantar ve soğangil familyasına ait tüm sebzeler de yine bu beslenmede bulunmamaktadır. (pırasa, soğan, sarımsak, arpacık)
Kafein içeren içeceklerin de bu beslenme sisteminde mümkün olduğunca kararında tüketilmesi önerilir. Günde bir bardak kahve bu beslenmede faydalıyken, birkaç bardak tüketmek rajasik nitelikleri fazlaca artıracağından bedende rahatsızlık oluşturabilir. Fermente içecekler olan alkol, kombuça, tempeh, sirke, lahana ve salatalık turşusu, yoğurt, ayran ve kefir ise kullanılmaz.
Protein kaynaklarına örnek olarak kuru fasulye, nohut, meksika fasulyesi, yeşil mercimek, maş fasulyesi, tofu ve bezelye önerilebilir.
Karbonhidrat kaynakları olarak ise beyaz ve siyaha pirinç, karabuğday, kinoa, esmer ekmek, yulaf ezmesi ve patates tüketilebilir.
Sebzelerden enginar, kereviz, havuç, domates, salatalık, biber gibi akla gelebilecek her tür yeşillik ve özellikle mevsim sebzeleri; meyvelerin ise tamamı tüketilebilir.
Yağ grubu olarak, zeytin, avokado, kuru yemiş, tahin, fıstık/badem/ fındık ezmesi tüm bitkisel sıvı yağlar bu beslenme içerisinde kullanılabilir.
Sağlıklı ve dengeli bir ay döngüsü geçirmeniz için; Çetin Çetintaş’ın önerdiği saatler içerisinde almanız gereken kalori ve besin değerlerini almanız oldukça önemli. Bu yüzden normal zamanda olduğu gibi her yediğiniz tabakta protein, yağ, karbonhidrat dengesini kurmaya dikkat etmenizi tavsiye ederim.
Örnek Menüler:
Öğün 1
Kahvaltı Burritosu ve meyve:
Burrtio için: 1 adet lavaş içerisine ½ avokado ezmesi ve ile 8 yemek kaşığı haşlanmış Meksika fasulyesi ezmesini sürün ve arzu ettiğiniz sebzeleri ekleyerek dürüm haline getirin. Tabağınızın yanına 1,5 porsiyon meyve ve 2 porsiyon sağlıklı yağ daha ekleyin.
1 porsiyon meyve= 1 orta boy meyve, avuç içine sığan boyut
1 porsiyon yağ= 5 adet zeytin= 5 adet fındık = 2 tam ceviz= ¼ avokado
Öğün 2
Meyve ve kuru yemiş
1 porsiyon meyve ve 2 porsiyon kuru yemiş (1 orta boy yeşil elma ve 10 adet çiğ badem)
Öğün 3
Şifa Kasesi ve Çorba
1 kase mercimek çorbası ya da kremasız sebze çorbası
Şifa Kasesi: Haşlanmış hali ile 6 yemek kaşığı kuru baklagil + 4 yemek kaşığı arzu ettiğiniz çeşitte tahıl + bol sebze (haşlanmış/ sote/ fırın)
Sos: 1 yemek kaşığı zeytinyağı + limon + baharat
Editör: Diyetisyen & Yoga Eğitmeni İsra Tan
Comments